Rechten van de patiënt (WGBO)
De relatie tussen een patiënt en een arts of andere hulpverlener hoort gebaseerd te zijn op wederzijds vertrouwen. Meestal is dat ook zo. Tegelijk wordt deze relatie geregeld door een aantal wettelijke bepalingen.
Dat gebeurt in de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst, kortweg aangeduid als de WGBO. Deze wet heeft niet alleen betrekking op volwassenen. Er zijn ook de rechten in vastgelegd van het kind als patiënt.
Kinderen & Jongeren
Wat mag jij nu eigenlijk zelf beslissen?
Als kind of tiener zelf meer te weten komen over jouw rechten in de zorg? Ga naar www.kinderrechtenindezorg.nl
Samen beslissen in de spreekkamer (WGBO) in beeld
Download Infographic Samen beslissen bij de dokter voor kinderen
Download Infographic Samen beslissen bij de dokter voor ouders en professionals
Toestemming geven
De WGBO schrijft voor dat een medisch onderzoek en een medische behandeling alleen mogen worden uitgevoerd als de patiënt daar toestemming voor heeft gegeven. Een patiënt kan moeilijk beslissen of hij al dan niet toestemming voor een onderzoek of behandeling zal geven als hij niet weet waar het om gaat. Om die reden legt de wet de behandelaar de verplichting op ervoor te zorgen dat de patiënt alle informatie krijgt die hij nodig heeft om een beslissing te kunnen nemen. Het geven van toestemming op basis van geïnformeerd zijn, wordt vaak aangeduid met de Engelse term ‘informed consent’.
De patiënt moet in elk geval worden geïnformeerd over:
- het doel van het onderzoek of de behandeling
- de aard van het onderzoek of de behandeling
- de te verwachten resultaten
- de mogelijke risico’s
Ook moet hem worden verteld of er eventueel andere behandelmogelijkheden zijn en waaruit die bestaan.
Voor kinderen betekent de wet:
- Kinderen van 0-11 jaar | Kinderen dienen informatie te ontvangen – ouders dienen informatie te ontvangen en toestemming te geven
- Kinderen van 12-15 jaar | Kinderen en ouders dienen informatie te ontvangen en toestemming te geven
- Adolescenten 16 -18 jaar | Adolescenten dienen informatie te ontvangen en toestemming te geven
- Medische geheimhouding geldt ook voor ouders en verzorgers
Bijzondere situaties:
- In een acute situatie waar gevaar bestaat mag altijd gehandeld worden zonder toestemming
- Kinderen van 12 -15 jaar mogen in sommige gevallen worden behandeld zonder toestemming
- Ontzetting uit de ouderlijke macht bij ernstig meningsverschil tussen arts en ouders (kan alleen bij kinderen onder de 12)
Meer gedetailleerde informatie over de WGBO? Klik hier en lees meer over dit onderwerp op de website van onze koepelorganisatie Patientenfederatie Nederland.
Modelrichtlijn WBGO
Voor hulpverleners over informatie en toestemming bij een minderjarige patiënt
Modelrichtlijn voor hulpverleners in de gezondheidszorg, gebaseerd op de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO), bedoeld voor de praktijk bij het informeren van de minderjarige patiënt en/of zijn ouders/voogden (met ouders/voogden wordt in deze tekst steeds bedoeld: ouders of voogden) en voor het vragen om toestemming voor een onderzoek of behandeling. Meer lezen?
Toestemming en betrekken kinderen bij medisch wetenschappelijk onderzoek
De Wet Medisch-Wetenschappelijk Onderzoek met Mensen (WMO) regelt onder andere het geven van toestemming rondom medisch-wetenschappelijk onderzoek. Kort samengevat komen de bepalingen van de WMO neer op het volgende.
Op onze website www.kindenonderzoek.nl kunnen kinderen en hun ouders alles lezen over wetenschappelijk onderzoek, hun rechten en de ervaringen van andere kinderen. Dit helpt hen te kiezen om wel of niet mee te doen met medisch-wetenschappelijk onderzoek.
Een deel van de website is ingericht voor onderzoekers en tips en tools om kinderen goed te informeren en te betrekken bij de beslissing over meedoen aan onderzoek. Je vindt hier informatie over:
- Beleid, wet- & regelgeving
- Kinderen informeren over onderzoek
- Kinderen actief betrekken
- Belasting van kinderen
- Wilsbekwaamheid
- Praktische tools
- Achtergrondinformatie
De site is een initiatief van de VSOP – koepelorganisatie voor zeldzame aandoeningen –, Stichting Kind en Ziekenhuis en ‘Kind in Onderzoek’ – een samenwerking tussen drie onderzoekers uit het Amsterdam UMC en LUMC.